Η Ελλάδα κατατάσσεται 3η στον κόσμο στη σπατάλη τροφίμων αφού σύμφωνα με στοιχεια του ΟΗΕ, κάθε κάτοικος πετά 142 κιλά τροφίμων κάθε χρόνο.Αυτή η κακή συνήθεια έχει και τεράστιο κόστος κάπου 1000-1400 ευρώ τον χρόνο από τα τρόφιμα που καταλήγουν στα σκουπίδια, υπολογίζοντας ότι κάθε κιλό του στοιχίζει 7 ευρώ.
Βουνά απολύτως κατάλληλων τροφίμων στα σκουπίδια. Αυτή είναι η πιο χαρακτηριστική εικόνα του αναπτυγμένου κόσμου, την ώρα που τουλάχιστον 30 εκατ. άνθρωποι στον πλανήτη χάνουν τη ζωή τους από ασιτία.
Εκτός της κοινωνικής διάστασης υπάρχει και η περιβαλλοντική αφού τα τρόφιμα καταλήγουν να θάβονται εκλύοντας και θερμοκηπιακά αέρια.
Τα λάθη, σύμφωνα με το ρεπορτάζ της ΕΡΤ, εντοπίζονται τόσο στην καταναλωτική κουλτούρα όσο και στις παραγωγικές διαδικασίες των εταιριών που συχνά τοποθετούν πολύ σύντομη ημερομηνία λήξης ενώ τα τρόφιμα παραμένουν κατάλληλα και μετά το πέρας της.
Για την αντιμετώπιση της σπάταλης χρειάζεται στρατηγική. Έτσι πρέπει τα ψώνια να είναι μελετημένα, να επιλέγουμε και τα «άσχημα» λαχανικά που συχνά διατίθενται σε φθηνότερη τιμή , να εξαντλούμε την ημερομηνία λήξης, να κάνουμε δημιουργικό μαγείρεμα, με υλικά που περισσεύουν, να καταψύχουμε προϊόντα και να δωρίζουμε την περίσσεια τροφίμων. Σύμφωνα με τον Αντιπρόεδρο Ελληνικής Εταιρίας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων, Γιώργο Ηλιόπουλο «με αυτούς τους τρόπους μπορούμε να μειώσουμε την σπατάλη τροφίμων κατά νοικοκυριό πάνω από 30-40% που σημαίνει εξοικονόμηση πάνω 400 ευρώ το χρόνο».
Το περίεργο είναι ότι στην Ελλάδα, που κάθε κάτοικος πετά 142 κιλα τροφίμων το χρόνο, το 13% του πληθυσμού βρίσκεται σε επισιτιστική ανασφάλεια , συνολικά 1,4 εκατ. άνθρωποι.
Β Οδικό Χάρτη για την Κυκλική Οικονομία, όπου θα αντιμετωπίζεται και η σπατάλη τροφίμων σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα. Παράλληλα θα διευκολυνθούν και οι δωρεές τροφίμων σε ευάλωτες ομάδες, έτσι ώστε να μειωθεί η ποσότητα των τροφίμων που καταλήγουν στα σκουπίδια από τα νοικοκυριά, τις λαϊκές αγορές, την εστίαση, τα σουπερμάρκετ και τα ξενοδοχεία.
H σπατάλη τροφίμων αποτελεί ένα παγκόσμιο ζήτημα με συνεχώς αυξανόμενη θέση στις προτεραιότητες των κρατών και συνακόλουθα των επιχειρήσεων. Η πρόληψη, η βελτιωμένη μέτρηση της σπατάλης τροφίμων, η αξιοποίηση υπολειμμάτων και οι εθελοντικές συμφωνίες προσφέρουν τις περισσότερες δυνατότητες για επιτάχυνση της προόδου σε ότι αφορά την επίτευξη του Στόχου Βιώσιμης Ανάπτυξης του Ο.Η.Ε. για μείωση κατά 50% των παραγόμενων απορριμμάτων τροφίμων έως το 2030, καθώς και μείωση των απωλειών.
Ρόλο-κλειδί στην προσπάθεια αυτή έχει η βιομηχανία τροφίμων, με ολοένα και περισσότερες εγχώριες επιχειρήσεις να εντάσσονται στην προσπάθεια για μείωση της σπατάλης τροφίμων, όπως μαρτυρά η 2η Έκθεση – Απολογισμός της «Συμμαχίας για τη Μείωση της Σπατάλης Τροφίμων» για το έτος 2021. Η «Συμμαχία για τη Μείωση Σπατάλης Τροφίμων» είναι μια πρωτοβουλία της οργάνωσης Μπορούμε και της ΑΒ Βασιλόπουλος που στοχεύει στη διάχυση καλών πρακτικών, την ανταλλαγή γνώσης και την ανάπτυξη συνεργειών γύρω από την πρόληψη και μείωση της σπατάλης σε όλα τα στάδια της εφοδιαστικής αλυσίδας. Στην προαναφερθείσα έκθεση, καταγράφονται προγράμματα και δράσεις που υλοποίησαν μέλη της Συμμαχίας κατά το 2021, μεταξύ των οποίων οι Γευσήνους, Eurocatering, ΔΕΛΤΑ, Μύλοι Λούλη, Kafea Terra, Nestle Ελλάς, Barilla, Elbisco SA, Upfield Hellas αλλά και σύνδεσμοι όπως οι ΣΥΒΙΠΥΣ, ΣΕΒΤ, Ελληνική Ένωση Βιομηχανιών Ψύχους & Logistics κ.α.
Σημαντικές οι επενδύσεις σε παραγωγή και R&D
Ενδεικτικά, στο κομμάτι της παραγωγής, στην Γευσήνους ΑΒΕΕ γίνεται καθημερινή καταμέτρηση των παραγόμενων οργανικών απορριμάτων στις μονάδες παραγωγής, η οποία επεκτάθηκε σε όλα τα σημεία δραστηριοποίησης εντός του 2021. Στο πλαίσιο αυτό, δρομολογεί εξειδικευμένες δράσεις σε επίπεδο ροής κατηγοριών τροφίμων (πχ. Απορρίμματα καφέ, ελαίων κτλ.) ώστε να μπορεί κάθε μία να αξιοποιηθεί στο βέλτιστο βαθμό. Παράλληλα, στο κομμάτι της έρευνας και ανάπτυξης, αναπτύσσει και ενσωματώνει στην λειτουργία της νέες τεχνολογίες παραγωγής, συσκευασίας και ελέγχων, με σκοπό την αύξηση του χρόνου ζωής των προϊόντων.
Από πλευράς της η Eurocatering ΑΕ, έχει πετύχει μείωση της σπατάλης τροφίμων κατά 22% τα περασμένα 3 έτη, ενώ από το 2016 έχει διασώσει 85 τόνους φρούτων και λαχανικών. Με την προσθήκη 2ης παραγωγικής μονάδας στη Λιβαδειά, με νέες γραμμές και ανάπτυξη παραγωγικότητας, καλύπτει πάνω από το 40% της ημερήσιας παραγωγής της. Παράλληλα, η εταιρεία αποστέλλει οργανικά απόβλητα για κομποστοποίηση- τα τελευταία 4 έτη έχει διαθέσει πάνω από 6.000 τόνους σε αδειοδοτημένους αποδέκτες για επεξεργασία και κομποστοποίηση. Παράλληλα, διαθέτει πολλά από τα προϊόντα της σε ατομικές συσκευασίες, δίνοντας στον καταναλωτή τη δυνατότητα να συμβάλει στην καλύτερη διαχείριση της διατροφής του και την πρόληψη σπατάλης.
Νέο σχήμα πιστοποίησης
Πριν μερικές ημέρες μάλιστα, η Eurocatering AE ανακοίνωσε ότι έγινε η πρώτη εταιρεία πανελλαδικά που λαμβάνει την πιστοποίηση No Food Waste από την TÜV AUSTRIA Hellas σε συνεργασία με τον μη Κερδοσκοπικό Οργανισμό «Μπορούμε SAVING FOOD-SAVING LIVES».
«Πώς να µιλήσεις για σπατάλη τροφίμων σε μια γενιά που πετούσε ολόκληρες σοδειές στη χωματερή; Ή στους ανθρώπους που πιστεύουν πως αν δεν ξεχειλίζει το πιάτο τους στο εστιατόριο, τότε τους έχεις “κλέψει”, ακόμα κι αν στην πραγματικότητα δεν μπορούν να φάνε ούτε το μισό;» Οι απαντήσεις στα ερωτήματα που θέτει ο γνωστός σεφ και επιχειρηματίας του χώρου της εστίασης Δημήτρης Σκαρμούτσος είναι δύσκολο να απαντηθούν. Η χώρα μας κατέχει την 4η χειρότερη θέση στην Ευρωπαϊκή Ενωση στη σπατάλη τροφίμων – οι πιο πρόσφατες έρευνες αναφέρουν ότι κάθε Ελληνας παράγει κατά μέσον όρο 98,5 κιλά τροφικών αποβλήτων τον χρόνο.
Υπάρχουν όμως ορισμένες συνήθειες που αλλάζουν. Μια νέα έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε 100 εστιατόρια της πρωτεύουσας (από την εταιρεία D-Waste) δείχνει ότι σχεδόν οι μισοί πελάτες ζητούν πλέον να πάρουν μαζί τους το περισσευούμενο φαγητό, κάτι που μέχρι πριν από κάποια χρόνια ίσως να θεωρούνταν… ντροπή (με εξαίρεση τα αποφάγια για τα κατοικίδια), μια πρακτική που συμβάλλει στη μείωση των απορριμμάτων από τρόφιμα. Οσον αφορά τους επαγγελματίες της εστίασης, η εμπειρία τους και η οικονομική κρίση ήταν πολύ πιο αποφασιστικοί παράγοντες για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων από την οικολογική τους ευαισθητοποίηση.
«Η βιομηχανία παραγωγής τροφίμων, αναψυκτικών και φαγητού είναι η μεγαλύτερη βιομηχανία στον κόσμο», εξηγεί ο Αντώνης Μαυρόπουλος, διευθύνων σύμβουλος της D-Waste και μέλος της διεθνούς συμβουλευτικής επιτροπής του Διεθνούς Κέντρου Περιβαλλοντικής Τεχνολογίας (ITEC) του περιβαλλοντικού προγράμματος του ΟΗΕ (UNEP). «Κάθε έτος, όμως, χάνονται 2,5 δισ. τόνοι τροφίμων, περίπου το ένα τρίτο όσων παράγονται, πριν φθάσουν στο τραπέζι μας. Στην Ελλάδα, τα τροφικά απόβλητα μόνο από τις επιχειρήσεις εστίασης υπολογίζονται σε 275.000 τόνους ετησίως».
Η έρευνα της D-Waste πραγματοποιήθηκε σε 100 εστιατόρια στην Αττική με τη συμμετοχή υπευθύνων παραγγελιών ή/και κουζίνας. Οπως προκύπτει, το 20% των τροφίμων που αγοράζονται κάθε εβδομάδα σπαταλιέται: το 16% κατά την προετοιμασία και παρασκευή φαγητού, το 38% στη φάση της συντήρησης και το 46% κατά την κατανάλωση.
